Phân biệt tụ ngậm và tụ đề kết nối với mô tơ điện

Như các động cơ máy bơm nước, máy điều hòa nhiệt độ..v..v.. Bạn sẽ thấy một tụ khá lớn, được kết nối với các đầu dây ra của mô tơ điện. Thông thường, người ta gọi các tụ này là “capa đề” (tụ đề) hoặc “capa ngậm” (tụ ngậm). 

Khi các tụ này bị hỏng, bạn cần phân biệt được các loại tụ này và đọc đúng giá trị để chọn mua thay thế, nếu chọn sai, mo to dien sẽ không đạt được hiệu suất làm việc tối ưu hoặc tụ sẽ bị hỏng ngay khi vừa thay vào.

Tụ điện kết nối với đầu dây ra của mô tơ điện

Tụ ngậm (Run Capacitor)

Tụ ngậm thường được chế tạo bằng vật liệu phim polypropylene và không phân cực. Tụ được thiết kế để làm việc liên tục trong suốt thời gian hoạt động của mô tơ điện. Thông thường, giá trị của tụ ngậm thay đổi từ 1.5 ~ 100 microfarads (uF hoặc mfd), với điện áp làm việc từ 370V đến 440V. 

Động cơ điện một pha thường dùng tụ này để làm lệch pha điện áp đặt cuộn dây thứ hai và đồng thời đảm bảo hiệu suất hoạt động của mô tơ điện. Nếu ta thay tụ ngậm sai giá trị, điều này sẽ dẫn đến từ trường xoay sinh ra bởi các cuộn dây trong mô tơ điện không đồng đều và sẽ làm cho rô-tơ (rotor) “giật” tại các vị trí từ trường không đồng điều này. Hiện tượng này sẽ khiến cho mô tơ điện chạy mau nóng, ồn, tiêu thụ nhiều năng lượng hơn và mau hỏng mô tơ điện.

Khi lựa chọn tụ ngậm để thay thế, chúng ta cần chú ý đến giá trị điện áp ghi trên thân tụ và giá trị điện dung (giá trị điện áp phải bằng hoặc cao hơn, giá trị điện dung phải gần với tụ cần thay thế).

Tụ đề (Start Capacitor)

Tụ đề thường là tụ không phân cực.Tụ đề có nhiệm vụ tăng mô-men (moment) khởi động cho mô tơ điện trong một khoảng thời gian ngắn, đồng thời, cho phép mô tơ điện có thể dừng và chạy một cách nhanh chóng. Tụ đề có giá trị điện dung từ 25 ~ 30 microfaras (khi làm việc ở 220V), khi điện dung từ 70 microfaras (uF) trở lên sẽ có 4 mức điện áp làm việc là: 125V, 165V, 250V và 330V.

Thông thường, khởi động mô tơ điện, tụ đề sẽ làm lệch pha dòng điện đặt vào cuộn đề trong mô tơ điện và làm cho mô tơ điện đủ mô-men để tăng tốc đến khoảng ¾ tốc độ tối đa, khi đó, tụ này sẽ được ngắt ra khỏi mạch bằng một công tắt ly tâm (centrifugal switch) đặt bên trong mô tơ điện khi đã đạt đến số vòng quay tối đa.

Khi cần thay thế, cũng tương tự như cách lựa chọn tụ ngậm, ta cần quan tâm đến giá trị điện dung và điện áp của tụ đề (giá trị điện áp phải bằng hoặc cao hơn, giá trị điện dung phải gần với tụ cần thay thế).

 Tìm hiểu thêm tại phân biệt mô tơ điện.